What is Mind
భగవద్గీతలో మనస్సు మరియు దాని స్వభావాన్ని వివిధ అధ్యాయాల్లో శ్రీకృష్ణుడు అర్జునునికి వివరిస్తాడు. భగవద్గీత ప్రకారం, మనస్సు ఒక శక్తివంతమైన సాధనం. దానిని సక్రమంగా నియంత్రిస్తే, అది మనలను శ్రేయస్సు మార్గంలో నడిపిస్తుంది, కానీ అదుపు చేయలేకపోతే, అది మన మనస్సుకు మరియు ఆత్మాకు హానికరం అవుతుంది.
1. మనస్సు స్వభావం
భగవద్గీత ప్రకారం, మనస్సు చాలా చంచలమైనది మరియు దాని స్వభావం క్షణక్షణం మారిపోతుంది. అర్జునుడు మనస్సును గురించి తన సందేహాన్ని వ్యక్తం చేస్తూ, మనస్సును నియంత్రించడం గాలి నియంత్రించటానికి సమానమని చెప్పాడు. దీనికి శ్రీకృష్ణుడు సమాధానమిస్తూ "మనస్సు నిజంగా చంచలమైనది. కానీ, నిరంతర సాధన (అభ్యాసం) మరియు వేరుపు (వైరాగ్యం) ద్వారా దానిని నియంత్రించవచ్చు."
2. అభ్యాసం మరియు వైరాగ్యం
మనస్సు నియంత్రణకు రెండు కీలక పద్ధతులను భగవద్గీతలో చెప్పబడింది: అభ్యాసం మరియు వైరాగ్యం.
అభ్యాసం అంటే నిరంతరం సాధన చేయడం, మనస్సును నిరంతరం ఒకదానిపై దృష్టి కేంద్రీకరించడం.
వైరాగ్యం అంటే అనాసక్తి, అంటే ప్రాపంచిక విషయాలకు మోహం లేకుండా ఉండటం.
3. మనస్సు యొక్క శక్తి
శ్రీకృష్ణుడు భగవద్గీతలో మనస్సు యొక్క శక్తిని గురించి చెప్తాడు. మనస్సు మన శరీరాన్ని మాత్రమే కాకుండా మన ఆత్మను కూడా ప్రభావితం చేస్తుంది. ఒకరికి మంచి అనుభూతులు కలిగించగలదీ, కష్టాలను కూడా కలిగించగలదీ మనస్సే. మనస్సు మంచికి సేవ చేయవచ్చు లేదా దుర్వినియోగం చేసి అనారోగ్యానికి, క్షోభకు కారణమవుతుందో అది మన నియంత్రణపై ఆధారపడి ఉంటుంది. మనస్సు స్నేహితుడిలా ఉండాలి అని భగవద్గీత చెప్తుంది, అంటే మన మనస్సు మనకు సహకరించే విధంగా నియంత్రణలో ఉండాలి.
4. మనస్సు మరియు ఆత్మ యొక్క సంబంధం
భగవద్గీత ప్రకారం, మనస్సు మరియు ఆత్మ మధ్య ఉన్న సంబంధం చాలా ముఖ్యమైనది. కృష్ణుడు చెబుతున్న దాని ప్రకారం, మనస్సు, బుద్ధి మరియు ఆత్మ ఒక వ్యక్తి యొక్క అసలైన స్వభావాన్ని రూపొందిస్తాయి. మనస్సు శరీరం యొక్క రుచి, సుగంధం, స్పర్శ వంటి విషయాలను తెలుసుకోవడంలో సహాయపడుతుంది. కానీ ఈ విషయాలు శాశ్వతం కానందున, మనస్సు వాటి నుండి తొలగించుకొని, తన అసలైన స్వరూపమైన ఆత్మతో పునరుద్ధరించుకోవడం అవసరం.
మనస్సు ఎప్పుడైతే ఆత్మతో సమన్వయాన్ని పొందుతుందో, అప్పుడు అది మోక్షం అనే పరమ గమ్యానికి చేరుకుంటుంది.
5. మనస్సు యొక్క స్థితులు
భగవద్గీతలో మనస్సు యొక్క వివిధ స్థితులను కూడా వివరించారు. కొన్ని సార్లు మనస్సు రజోగుణం అనే చంచలత స్థితిలో ఉంటుంది, కొన్ని సార్లు సత్త్వగుణం అనే ప్రశాంత స్థితిలో ఉంటుంది, మరియు ఇతర సమయాలలో తమోగుణం అనే అజ్ఞాన స్థితిలో ఉంటుంది. ఈ మూడు స్థితులు మనస్సు ప్రవర్తనలో గణనీయమైన మార్పులను కలిగిస్తాయి.
సత్త్వగుణం: ఈ స్థితిలో మనస్సు ప్రశాంతంగా మరియు కాంతిమంతంగా ఉంటుంది. సత్త్వం దయ, వివేకం, సమత వంటివి నింపబడతాయి.
రజోగుణం: ఈ స్థితిలో మనస్సు చంచలంగా ఉంటుంది. కోరికలు, ఆకాంక్షలు, మరియు అహంకారం ఎక్కువగా ఉంటాయి.
తమోగుణం: అజ్ఞానం, ఆలస్యత, నిరాశ, అజ్ఞానం ఈ స్థితిలో కనిపిస్తాయి. ఈ స్థితిలో మనస్సు స్థితప్రజ్ఞత కోల్పోతుంది.
6. ధ్యాన యోగం ద్వారా మనస్సు నియంత్రణ
ధ్యాన యోగం ద్వారా మనస్సును నియంత్రించుకోవచ్చు అని భగవద్గీతలో ప్రస్తావన ఉంది. ధ్యాన యోగం ద్వారా మనస్సు శాంతియుతంగా, స్థిరంగా ఉంటుంది. మనస్సు యొక్క చంచలత్వాన్ని తగ్గించడానికి ధ్యాన యోగం అత్యంత ప్రభావవంతమైన సాధనంగా భావించబడుతుంది.
7. మనస్సు నియంత్రణ వలన కలిగే లాభాలు
భగవద్గీతలో మనస్సు నియంత్రణ వలన కలిగే లాభాలు గురించి కూడా చెప్పబడింది. మనస్సు నియంత్రితమై ఉంటే, అది మన జీవితాన్ని సక్రమ దిశలో నడిపిస్తుంది. భయాలు, కోపాలు, ద్వేషాలు తగ్గుతాయి. మనం సమసమాజానికి సేవ చేయగలుగుతాం. మనస్సు శాంతియుతంగా ఉంటే, మేధస్సు, బుద్ధి కూడా అధికమైనదిగా ఉంటుంది.
8. మనస్సు అదుపులో ఉంచడం యొక్క సవాళ్లు
మనస్సు అదుపులో ఉంచడం అనేది సాధారణమైన పని కాదు. గాలి నియంత్రించడం ఎంత కష్టమో మనస్సును నియంత్రించడం కూడా అంత కష్టమే. కానీ నిరంతర సాధన, క్రమశిక్షణ మరియు భగవద్గీతలో చెప్పబడిన యోగ మార్గాలు పాటిస్తే, మనస్సును నియంత్రించగలము.
ముగింపు
భగవద్గీతలో మనస్సు యొక్క ఆత్మజ్ఞానానికి, దైవికతకు మధ్యనున్న సంబంధం గురించి శ్రీకృష్ణుడు అద్భుతంగా వివరిస్తాడు.